Елчӗк районӗнчи Лаш-Таяпара пурӑннӑ кинемей сарӑмсӑр вилнӗ. Тӗпчевҫӗсем малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, унӑн пурнӑҫне вут-ҫулӑм татнӑ.

Нарӑсӑн 15-мӗшӗнче унӑн пӗр хутлӑ йывӑҫ пӳртӗнче пушар алхасма тытӑннӑ. Ҫулӑма сӳнтернӗ хыҫҫӑн 81 ҫулти кинемей виллине тупнӑ. Ват ҫын сӗрӗмпе чыхӑнса вилме пултарнӑ тесе шутлаҫҫӗ.

Ҫын вилнӗ тӗслӗхе РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри тӗпчевҫисем тӗрӗслеҫҫӗ. Карчӑка такам пусмӑрласа вӗлерни пирки калама сӑлтав ҫук-мӗн. Пушар вут-ҫулӑмпа асӑрханусӑр пулнӑран тухма пултарнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Елчӗк районӗнчи Лаш-Таяпари инкекӗн сӑлтавне тӗпчевҫӗсем тӗрлӗ меслетпе палӑртассине шантараҫҫӗ. Пуҫиле ӗҫ пуҫарассипе пуҫармассине тӗпчев умӗнхи тӗрӗслев хыҫҫӑн татса парӗҫ.

Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Давай поженимся» (чӑв. Атя пӗрлешер) телешоуна юлашки вӑхӑтра Чӑваш Енри темиҫе ҫын та хутшӑнчӗҫ. Маларах Елчӗк районӗнчи йӗкӗрешсем тата Шупашкарти сауна хуҫи пулнӑччӗ. Ӗнерхи кӑларӑмра 35-ри инженер-баскетболиста кӑтартрӗҫ. Хальхи вӑхӑтра вӑл энергетика компанийӗнче ӗҫлет, хӑй вӑхӑтӗнче профессилле баскетболист пулнӑ.

Илья маларах пӗрре авланнӑ, ача та пур. Анчах ҫемье пурнӑҫӗ ӑнман. Кайран тепӗр хӗрарӑмпа пурӑннӑ, каллех уйрӑлса кайнӑ.

Телекӑларӑма арҫын амӑшӗпе, 58-ти Антонина Геннадьевнӑпа, хутшӑнчӗ. Халӗ, пӗлтерер, кӑларӑм формачӗ улшӑннӑ: унта ашшӗне е амӑшне йыхравлаҫҫӗ.

Пирӗн ентеше килӗшес тесе 33-ри пресс-секретарь, Мускав пульницинче ӗҫлекен врач-терапевт, 29-ти тӑлмачӑ-преподаватель тӑрӑшрӗҫ. Арҫын тухтӑра суйларӗ.

Елчӗк районӗнчи Лащ Таяпари Дмитрийпе Денис Борисовсем Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Давай поженимся» телекӑларӑма хутшӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Кӑрлач уйӑхӗн 9-мӗшӗнче эфира тухнӑччӗ вӑл. Анчах темшӗн вӗсене Патӑрьелтен евӗр паллаштарчӗҫ.

Пӗлменнисене пӗлтерер: 26-ри йӗкӗрешсем Мускав облаҫӗнчи Люблино хулинче хваттер тара илсе пурӑнаҫҫӗ. Унта вӗсем электрон техникӑн интернет-лавккисен сетьне йӗркелесе янӑ.

Ҫак кунсенче вӗсем — Хӗвел тухӑҫ Африкӑра. Йӗкӗрешсем — унти Танзани ҫӗршывӗнче ҫулҫӳревре. Унта вӗсем Килиманджаро тӑвӗ ҫине хӑйсен ял ялавӗпе улӑхас шутпа тухса кайнӑ. Ту ҫине хӑпариччен каччӑсем Моши хулипе паллашнӑ, вырӑнти шкула кӗрсе тухнӑ. Чӑваш каччисем Африкӑри вырӑнти ҫамрӑксемпе асӑнмалӑх сӑн ӳкерӗннӗ.

Ӗнер 5895 метр ҫуллӗшӗнчи тӑва каччӑсем хӑйcен ял ялавӗпе хӑпарса ҫитнӗ. Мускавра вӗсем кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче пулӗҫ.

Кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн журналистика кафедринче ҫак аслӑ шкулӑн профессорӗ, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ, Раҫҫей журналистсен тата писательсен союзӗсен пайташӗ Иван Тенюшев (1923—2016 ҫҫ.) ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа ҫавра сӗтел иртнӗ. Журналистикӑн паллӑ тӗпчевҫи тата педагог пурнӑҫӗпе ӗҫ-хӗлӗ ҫинчен профссорӑн мӑшӑрӗ Ольга Захаровна, ывӑлӗ Александр, тӑванӗн хӗрӗ Валентина аса илсе каласа кӑтартнӑ. Журналистика кафедрин заведующийӗ Анатолий Данилов, Людмила Васильева, Амин Эшкерат доцентсем, Рифат Фаткуллин студент тата ыттисем те Иван Тенюшева аса илнӗ. Студентсемпе ученӑйсем Иван Тенюшевӑн пултарулӑхне, унӑн ӑслӑлӑх ӗҫӗсене тата художество хайлавӗсене тишкересси пирки те калаҫнӑ.

Аслӑ шкулӑн ӑслӑлӑх вулавӑшӗ Иван Тенюшев кӗнекисен куравне йӗркеленӗ. Профессора халалласа университетра ҫывӑх вӑхӑтра фотокурав та уҫасшӑн.

Иван Тенюшев 1923 ҫулхи кӑрлачӑн 19-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнчи Алманчӑкра ҫуралнӑ. 1939 ҫулта Патӑрьелти педучилищӗрен вӗренсе тухнӑ. 1942 ҫулччен Тӑвайӗнчи пуҫламӑш шкулта, 1940—1942 ҫулсенче Елчӗк районӗнчи Шӑмалакри шкулта ӗҫленӗ.

Малалла...

Елчӗк районӗнчи ҫавӑн ятлӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ ҫын ҫырӑвне вӑхӑтра хуравламаннипе ята кӗнӗ. Кӑлтӑка вырӑнти прокуратура тупса палӑртнӑ.

Тӳре-шара патне шӑрҫалакан ҫырусем темле килӗшмесен те вӗсене 30 кунта хуравламалла. Пуҫлӑхсем ячӗшӗн ҫырса яни те час-часах пулкалать-ха, Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ вара алран кайтӑр тесе те алла ручка илме васкаман курӑнать.

Пуҫлӑх патне Елчӗк ял тӑрӑхӗнче пурӑнакансенчен пӗри хӑй тӗпленнӗ нумай хваттерлӗ ҫурта юсас ыйтупа ҫыру янӑ. Пӗр кун иртнӗ, ик кун, эрне, уйӑх. Капла пулмасть тенӗ курӑнать, надзор органне вӗҫтернӗ.

Хурав кӗтсе ывӑннӑ ҫынна прокуратура майлӑ пулнӑ, васкаман пуҫлӑха административлӑ майпа явап тыттарса 5 пин тенкӗ штраф шаплаттарса та панӑ.

Пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Комсомольскинчен Елчӗк енне кайнӑ чухне йӗрке хуралҫи Кӗҫӗн Таяпара пурӑнакан 54-ри тата 35-ри арҫынсене вырӑнтах вилмеллех амантнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Комсомольски районӗнче РФ Шалти ӗҫсен министерствин пайӗнче ӗҫленӗскере ҫийӗнчех ӗҫрен хӑтарнӑччӗ. Халӗ ӑна 7 ҫул таран ирӗкрен хӑтарас хӑрушлӑх пур.

РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн специалисчӗсем ку ӗҫе тӗпчесе пӗтернӗ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 264-мӗш статйин 5-мӗш пайӗпе айӑплӗҫ.

Ун чухне ҫавскер «Шкода Октавиа» машинӑпа пынӑ чухне ҫул-йӗр правилине пӑснӑ, автомобиле сехетре 80 ҫухрӑмран кая мар хӑвӑртлӑхпа хӑваланӑ иккен, ҫул ҫинче хӑрушсӑрлӑх ҫуккине сӑнаса ҫитереймен. Ӗҫе суда ярса панӑ.

Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхаль ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ пӗлтӗр ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса суя документсем хатӗрленӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн ӗҫченӗсем асӑннӑ пуҫлӑх тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн 292-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе ӗҫ пуҫарнӑ.

Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, пуҫлӑх пӗлтӗрхи пуш уйӑхӗнче пӗр паллаканне пулӑшас тенӗ. Ҫав тӗллевпе вӑл 1993 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Тӗмер ялӗнче 0,19 гектар ҫӗр уйӑрса панӑҫи туса хут йӗркеленӗ. Кайран лешӗ ҫав хутсем тӑрӑх ҫӗре регистраци службинче регистрацилеттернӗ.

Тӗпчев халӗ малалла пырать. Тӗпчеве тата пуҫиле ӗҫе РФ Следстви комитечӗн тӗпчевҫисем Елчӗк район прокуратури тӑратнӑ материалсем тӑрӑх пуҫарса янӑ.

Елчӗк районӗнче пурӑнакан ватӑ ҫынна РФ УКн 228-мӗш статйин 2-мӗш пайӗпе килӗшӳллӗн айӑпланӑ. Вӑл наркотик килте упранӑ. Килте ватлӑх кунӗсемпе киленес вырӑнне вӑл йӗплӗ пралук леш енне лекнӗ.

Следстви тата суд акӑ мӗн палӑртнӑ: кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнче 62 ҫулти арҫын наркотик хутӑшӗллӗ ӳсен-тӑран пухнӑ, ӑна килте упранӑ. Хутӑш пӗтӗмпе 738,2 грамм тайнӑ.

Ҫакӑншӑн тивӗҫлӗ канури арҫыннӑн явап тытма тивнӗ. Суд ӑна ҫирӗп режимлӑ колоние 3 ҫул та 6 уйӑхлӑха ӑсатнӑ. ЧР прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, приговор вӑя кӗнӗ.

Елчӗк районӗнчи суд приставӗсем парӑмҫӑн халӑх тетелӗнчи станицине шыраса тупнӑ та парӑма татма ӳкӗте кӗртнӗ.

Суд приставӗсен Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Елчӗк районӗнче пурӑнакан 27 ҫулти арҫыннӑн ҪҪХПИ, суд штрафӗсене, налук тӳлемелле пулнӑ. Пӗтӗмпе парӑм 70 пин тенкӗ ытла пухӑннӑ. Укҫа тӳлеме хирӗҫленӗ арҫыннӑн водитель правине туртса илнӗ, Раҫҫейрен тухма чарнӑ. Анчах ҫамрӑка ку та хӑратман, вӑл пӗрех парӑма татма васкаман.

Суд приставӗсем вара пур-пӗрех мел тупнӑ. Вӗсем унӑн «Контактра» халӑх тетелӗнчи страницине тупнӑ та ҫыру ҫырса янӑ, парӑма татмасан хӑйӗншӗнех тӳнтерле ҫаврӑнса тухасси пирки асӑрхаттарнӑ.

Арҫын кун хыҫҫӑнах пӗтӗм укҫана тӳлесе татнӑ.

Комсомольски район администрацийӗн экс-пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе суд пулнӑ. Ӑна ӗҫ вырӑнӗпе ытлашши усӑ курнӑшӑн айӑпланӑ. Алексей Самаркина 40 пин тенкӗ штраф тӳлеттермелле тунӑ. Унӑн вырӑнти хӑйтытӑмлӑх органӗсенче 2 ҫул ӗҫлеме юрамӗ.

Аса илтерер: Алексей Самаркин Комсомольски район администрацийӗн пуҫлӑхӗнче 2015 ҫулхи утӑ уйӑхӗнчен пуҫласа кӑҫалхи утӑччен ӗҫленӗ. Елчӗк районӗн сучӗ ун тӗлӗшпе паян приговор вуланӑ.

Следстви тата суд ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, 2016 ҫулхи кӗркунне Алексей Самаркин администраци ӗҫченӗсене ӗҫ вӑхӑтӗнче хресчен-фермер хуҫалӑхӗ тара илнӗ ҫӗр лаптӑкӗ ҫине ҫӗрулми пуҫтарма янӑ. Ҫав ҫӗре вара Самаркинӑн тӑванӗсем тара тытнӑ, ҫӗрулми лартса ӳстернӗ.

Алексей Самаркин тӗлӗшпе вуланӑ приговор хальлӗхе вӑя кӗмен.